Een vleugje eeuwigheid, 80 Bachkoralen herdicht

Over de Bachkoralenbundel ‘Een vleugje eeuwigheid’

In de jaren 1988 tot 1993 werd ten behoeve van een publieke omroep door mij een serie radioprogramma’s gemaakt over de vertaling en de berijmin­gen van de Psalmen.
Per februari 1995 is de serie opgevolgd door een nieuw gezangenpro­gramma, namelijk over de koralen van Johann Sebasti­an Bach.
Bach schreef veel kerkmuziek, meestal in de vorm van een cantate, waarbij hij gebruik maakte van een orkest, solisten en vaak een koor.
De cantates worden veelal afgesloten met een vierstemmige zetting van een Luthers gezang, het slotkoraal. Maar Bach schreef niet alleen koraal­zettingen ten behoeve van zijn cantates, hij schreef ook een groot aantal (circa 185) aparte zettingen voor vierstemmig gemengd koor. Het zijn kleine op zichzelf staande composities die, wellicht omdat ze zo klein zijn, weinig worden uitgevoerd, maar het waard zijn onder het stof vandaan gehaald te worden.

Tachtig van deze zelfstandige koraalharmonisaties van Johann Sebastian Bach zijn in dit boek bijeengebracht.
De melodievermelding is afkomstig uit Bach Ausgabe – het geeft de bron aan die Bach gebruikt heeft: de naam van een gezang­boek (G.B), een verzamelwerk, of de naam van componist of bewerker.

In de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag en in de bibliotheek van de faculteit Letter­kunde van de Universiteit van Utrecht zijn de originele Duitse teksten verzameld, tijdrovend researchwerk aangezien sommige teksten volkomen in de vergetelheid zijn geraakt en pas na lang zoeken teruggevonden werden.
De oude Duitse teksten van deze Lutherse gezangen, hoogtepunt in de kerkliedtraditie, zijn op verzoek van de programmaleiding door Ria Borkent hertaald. Nadrukke­lijk werd niet om een vertaling gevraagd, wel was het Duitse lied steeds uitgangspunt voor haar herdichtingen.
Zo kon een uitstekend Nederlands lied geschreven worden. Ria Borkent heeft kans gezien een hoog dichterlijk niveau te bereiken en te handhaven, een prestatie, wanneer men het tijdpad en de sterk wisselende kwaliteit van de originele Duitse teksten in aanmerking neemt.
De titel van de bundel is afkomstig uit het laatste lied, een nieuw­jaarslied; een vleugje eeuwigheid spreekt zowel van voorlopigheid als van vervul­ling.

De liederen in deze bundel zijn alle ten behoeve van de radioserie uitge­voerd door het koor Logos Vocaal, een ensemble van veertien zangers onder leiding van Wessel Slöetjes met organist Jan van der Velde en cellist Bart Eenkhoorn. Hiervan is een CD met 17 koralen beschikbaar, ‘Een stem die doorklinkt’.
Toch, hoewel geschreven voor een koor, deze Nederlandse gezangen zijn liederen voor heel de gemeente. Ze bestrijken een breed gebied van het geloofsleven. Een gezonde geloofservaring gaat hierin samen met een krachtig dichterlijk woordgebruik. Het zijn liederen die heel goed door allerlei cantorij­en in diverse liturgische samenhangen kunnen worden gebruikt. Moge de Heer deze uitgave in dit opzicht zegenen.

Tonny Lievers, programmamaker
oktober 1996

—

Deze bundel is nog via internet / antiquarisch te verkrijgen. Nog enkele exemplaren via Ria Borkent
Alle liederen uit ‘Een vleugje eeuwigheid’ zijn te downloaden (tekst en muziek) tegen een geringe vergoeding per lied, op de Webshop van Uitgeverij Gooi en Sticht.

Typ de titel in op www.gooiensticht.nl